Gniewoszów

gniewoszwPowierzchnia: 84 km2
www.gniewoszow.pl

 

RYS HISTORYCZNY 

 

Najstarsza wzmianka o miejscowości występuje w przywileju lokacyjnym z 1693 roku, który zapewniał wolność osiedlania się w miasteczku i uprawiania handlu i rzemiosł. Gniewoszów został założony na gruntach Oleksowa przez podstolego województwa sandomierskiego Jana Gniewosza, a nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska jej założyciela. Miasto położone było przy trakcie z Warszawy do Lublina, dzięki czemu początkowo bardzo szybko rozwijało się gospodarczo. W latach swojej świetności Gniewoszów posiadał sąd i urząd gminny, stację pocztową i szkołę początkową. Można powiedzieć, że tętnił życiem i kulturą kilku narodowości (polskiej, żydowskiej i niemieckiej). Jednak częste pożary oraz wylewy Wisły doprowadziły stopniowo do jego malejącego znaczenia, a w konsekwencji do utraty praw miejskich w 1869 roku. Obecnie w skład gminy wchodzi 17 sołectw, a największymi miejscowościami są: Wysokie Koło, wieś Borek, Sarnów i Oleksów. 

 

PRZYRODA, TURYSTYKA, REKREACJA

 

W dolinie Wisły koncentrują się tereny o najwyższych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, zakwalifikowane do ochrony w skali międzynarodowej. Planuje się utworzenie w tym miejscu Nadwiślańskiego Parku Krajobrazowego. Teren ten stanowi część jednego z najcenniejszych ekosystemów rzecznych w Europie. Ze względu na bogactwo środowiska gniazdują tu: tracze nurogęsi, rycyki, rybitwy białoczelne i krwawodzioby. Oprócz tego na obszarze gminy znajduje się kilka obiektów ekologicznych - malowniczy staw „Strzałka”, miejsce licznego występowania płazów (gł. żab zielonych) i owadów (ważki) czy „Jezioro Borek”, gdzie obficie występuje  grążel żółty i grzybień biały.
Na terenie gminy istnieje wiele zabytków i śladów przeszłości. W samym Gniewoszowie, na rynku, znajdują się trzy, pochodzące z XVIII wieku podpiwniczone, zabytkowe domy. Oprócz tego na  terenie miasta znajdują się dwa kirkuty, a  w pobliżu nich cmentarz pokościelny. Dużym zainteresowaniem cieszy się, odwiedzany co roku przez liczne pielgrzymki kościół w Wysokim Kole. Kościół p.w. NMP Różańca Świętego. został wybudowany w latach 1637-1681, z białego kamienia oraz cegły palonej. W kościele znajdują się dwa zabytkowe dzwony z 1717 i 1720 roku. Naprzeciwko cmentarza parafialnego usytuowany jest cmentarz wojskowy, na którym spoczywają żołnierze polegli w czasie bitwy o Dęblin i w czasie walk prowadzonych nad Wisłą w 1944 roku. W północnej części miejscowości Borek znajduje się, wybudowany pod koniec XIX wieku Fort nr V będący elementem umocnień twierdzy Dęblin. Twierdza, zwana „Iwanogrod” została zmodernizowana i wzmocniona siedmioma fortami w roku 1879. W Oleksowie, który w średniowieczu był grodem należącym do systemu obronnego Sieciechowa, zachowały się dwa grodziska, zwane Wielkim i Małym Kopcem.

 

INFRASTRUKTURA 

 

Znaczna część powierzchni Gminy Gniewoszów położona jest w dolinie środkowej Wisły, a część w obszarze Równiny Radomskiej. Jest to gmina typowo rolnicza, z rozwiniętą produkcją roślinną i zwierzęcą. Na lepszych glebach nadwiślańskich jest sporo sadów (jabłonie i wiśnie). W pozostałej części gminy występują liczne plantacje truskawek, z których uprawy gmina słynie od kilkudziesięciu lat. Rolnicy zajmują się też hodowlą koni, produkcją żywca wieprzowego oraz mleka, którego odbiorcami są mleczarnie w Kozienicach, Radomiu i Opolu Lubelskim.
Poza rolnictwem część mieszkańców pracuje zawodowo prowadząc własną działalność gospodarczą bądź też pracuje w takich miejscowościach jak Dęblin, Puławy i Kozienice. Na terenie gminy nie ma praktycznie żadnych zakładów przemysłowych.