Zespół klasztorny dominikanów w Wysokim Kole Nr rej. MWKZ 319 z 15.06.1967 oraz 179/A z 15.10.1982
Wysokie Koło znane jest jako miejsce docelowe pielgrzymek udających się do sanktuarium maryjnego, w którym mieści się łaskami słynący obraz Najświętszej Marii Panny Królowej Różańca Świętego. Początki wysokokolskiej świątyni datuje się na rok 1681. Pierwszym fundatorem był kasztelan sandomierski, starosta zwoleński Stanisław Witkowski młodszy, który budował świątynię dla dominikanów. Fundator do prac przy zespole prawdopodobnie zatrudnił architekta i budowniczych wcześniej pracujących dla Jerzego Ossolńskiego. Prace przy wznoszeniu kościoła rozpoczeto w 1637 r. przerwano w 1667 r. po śmierci Witkowskiego, wznowiono je dzięki funduszom Jana Wielopolskiego – właściciela dóbr Regowskich, kanclerza wielkiego koronnego, przyjaciela i powinowatego króla Jana III Sobieskiego. Budowę monumentalnego kościoła i drewnianych zabudowań klasztornych ukończono po 1685 r., w 1694 r. biskup krakowski Stanisław Szembek konsekrował świątynię pw. Najświętszej Marii Panny Różańcowej. Prwdopodobnie w tym czasie powstało wokół zespołu zachowane do chwili obecnej ogrodzenie z narożnymi kaplicami i polichromie wewnątrz koscioła. Na początku XIX w. pożar znacznie uszkodził kościół i klasztor, które wkrótce odbudowano. Po kasacie zakonu dominikanów zespół przejściowo znalazł sie w posiadaniu reformatów. W 1872 r. kościół został filią parafii w Regowie, a klasztor plebanią. W 1897 r. parafia wysokokolska usamodzielniła się. W 1910 r. przeprowadzono remont całego zespołu. Podczas działań wojennych w 1915 r. kośció doznał poważnych uszkodzeń - zburzona została wówczas częściowo fasada i jedna z wież. Prawdopodobnie wtedy zostały też zniszczone dwa skrzydł klasztorne. W 1944 r. ponownie zespół kościelny został zniszczony, po wojnie odbudowany. Do chwili obecnej zespół klasztorny przetrwał bez zmian. Po wojnie w latach 60. i na przełomie lat 80./90. zespół przechodził różnego rodzaju remonty.
Zespół klasztorny usytuowany jest w południowo-wschodniej części Wysokiego KOła, poza zabudowaniami, przy drodze prowadzącej do Góry Puławskiej. Wybudowany na nizinnym terenie, otoczony lasami.
Kompozycja zespołu zwarta - swobodna, podporządkowana osi wschód-zachów.
Do dominującego w zespole kościoła przylega od pd.-wsch. narożnika południowe skrzydło dawnego klasztoru, obecnie plebania. W północnej części zespołu usytuowane są zabudowania gospodarcze.
Kompleks sanktuarium maryjnego jest przepiękny. Majestatyczny, trzynawowy kościół w stylu barokowym i renesansu włoskiego, z cegły palonej i kamienia wapiennego, jest otynkowany i pobielony. Ma formę wydłużonego czworoboku o wymiarach 29 na 22 m. Po obu stronach fasady stoją dwie wieże, w których wiszą dzwony z 1720 roku i 1717 roku. Dwie boczne kaplice ozdobiono kopułami. W jasnym wnętrzu świątyni na tle białych ścian lśnią złocone ołtarze i niewielka ambona. Na ścianach zachowały się m.in. fragmenty barokowych polichromii oraz portrety fundatorów i zakonników. Nad wejściem w górnej części nawy środkowej wznosi się okrągły chór z 16-głosowymi organami. Oryginalnym elementem kościoła jest również piętrowe zakończenie naw bocznych. Na parterze znajdują się zakrystia i skarbiec, rozmieszczone po dwóch stronach prezbiterium. W lewej nawie jest kaplica św. Józefa, z prawej znajduje się kaplica z cudownym obrazem Matki Boskiej Wysokolskiej.
Historia świętego obrazu sięga połowy XVII wieku wskazując, że był on podarowany Mariannie Kalinowskiej przez cara Aleksandra. Dzięki niej obraz Matki Bożej trafił na ziemie polskie i znalazł się w rękach rycerza i ziemianina Bębnowskiego, dzierżawcy wsi Zarudzie k. Zamościa. Podobno już wtedy właściciele obrazu doznawali wyjątkowych łask. Obraz poświęcono przed cudownym obrazem Matki Bożej Sokalskiej i przywieziony do Zarudzia. Do Wysokiego Koła Bębnowski przekazał obraz po wyprawie wiedeńskiej, gdzie walczył pod dowództwem króla Sobieskiego. Obraz uroczyście wprowadzono do kościoła 6 lipca 1684 roku. Po zbadaniu objawów kultu, zebraniu dowodów i zeznań zaprzysiężonych osób wizerunek Madonny Wysokokolskiej został uznany za cudowny obraz. Współczesny obraz jest XIX-wieczną kopią wcześniejszego wizerunku. Wywodzi się ze wschodniego kanonu typu „Hodegetria", czyli „Ta, która wskazuje drogę", „Przewodniczka podróżujących". Wyróżniającym elementem obrazu jest detal w postaci motywu róży trzymanej przez Matkę Bożą. 18 sierpnia 1974 roku, podczas uroczystości w obecności ponad 100 tys. wiernych, Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński koronował obraz ozdabiając go złotymi koronami papieskimi. Obraz jest odsłaniany podczas niedzielnych i świątecznych mszy świętych.
Na zewnętrznej ścianie świątyni znajduje m.in. tablica z nazwiskami poległych w wojnie 1920 r. ochotników z Wysokiego Koła i okolic. Przy kościele znajduje się dawny cmentarz grzebalny, na których chowano i duchownych i osoby świeckie właściciele majątków. Na cmentarzu przykościelnym ustawiony jest m.in. symboliczny pomnik nagrobny ks. Józefa Szczepańskiego, proboszcza regowskiego, który za swą działalność niepodległościowa i patriotyczną został zesłany na Sybir po upadku Powstania Styczniowego.
